Toskania

Florencja

Florencja to pod względem artystycznym jedno z najwspanialszych miast świata. Można tu znaleźć ogromną liczbę muzeów, galerii, kościołów i bogatych pałaców, wypełnionych rzeźbami, freskami i innymi cennymi dziełami epoki największego rozkwitu sztuki na przestrzeni ostatniego tysiąclecia. Sławne nazwiska z okresu średniowiecza i renesansu – Dante, Machiavelli, Michał Anioł, Galileusz i wielu innych – wciąż mają ogromne znaczenie we współczesnym świecie i sławią miasto, które wywarło głęboki wpływ na rozwój zachodniej kultury.

Duomo

Duomo, czyli katedra Santa Maria del Fiore, to jedna z najbardziej znanych budowli we Włoszech, bogato zdobiony kamienny poemat, którego wspaniała kopuła góruje triumfalnie nad ciasną siatką ulic w śródmieściu Florencji. Obowiązkowym punktem programu zwiedzania miasta jest wspinaczka na szczyt świątyni dla obejrzenia roztaczającej się z tarasu widokowego niezwykłej panoramy. Także główna bryła kościoła warta jest uwagi, zaś wnętrze zawiera najprawdziwsze skarby sztuki.

Campanile

Cmapanile to dzwonnica katedry, jedna z najpiękniejszych średniowiecznych wież we Włoszech. Zaprojektował ją Giotto, najzdolniejszy malarz tamtej epoki, a płaskorzeźbami i posągami ozdobili Donatello, Luca della Robbia i inni wielcy rzeźbiarze renesansowi. Jej wartości artystycznej dorównują rozciągające się ze szczytu, zapierające dech w piersiach widoki na katedrę, dachy Florencji i okryte mgiełką okoliczne wzgórza.

Galleria degli Uffizi

Galleria degli Uffizi, zwana po prostu Ufizzi to jedna z największych na świecie galerii malarstwa, przede wszystkim, choć nie tylko, renesansowego. Można tu zobaczyć dzieła największych twórców włoskich i europejskich ostatnich ośmiuset lat. Zbiory malarstwa renesansowego nie mają sobie równych, ale ogromna galeria posiada również obrazy włoskich mistrzów średniowiecznych, manierystycznych i barokowych, a także znakomite dzieła sławnych malarzy holenderskich, hiszpańskich i niemieckich.

Kościół Santa Croce

To najbardziej majestatyczna świątynia Florencji. Jej ranga wynika nie tylko ze zgromadzonych dzieł sztuki – kryje bowiem przepiękne cykle fresków Giotta i innych mistrzów średniowiecznych, ale także z faktu, że jest miejscem pochówku Galileusza, Michała Anioła, Machiavellego i około 270 wybitnych obywateli miasta.

Ponte Vecchio

Ponte Vecchio jest jednym z najważniejszych zabytków Florencji, a fakt, że przetrwał prawie siedemset lat, zakrawa niemal na cud. Mogła go zniszczyć któraś z częstych powodzi, mogli go wysadzić w powietrze hitlerowcy wycofujący się w 1944 roku. Był to jedyny most, oszczędzony – podobno na rozkaz Hitlera przez marszałka Kesselringa, który starał się spowolnić pochód amerykańskiej V Armii.

Siena i Il Campo

Il Campo to wspaniały plac w kształcie wachlarza, leżący w samym sercu Sieny, obszerny, obrzeżony wyniosłymi wieżami, ogromnymi pałacami i wieloma innymi średniowiecznymi budowlami. Jest to nie tylko zwyczajowe miejsce spotkań, ale także adres Palazzo Pubblico, w którym znajduje się jedna z najlepszych galerii sztuki w Toskanii. I przede wszystkim Campo to scena, na której dwa razy w roku rozgrywa się sławny wyścig konny palio.

San Gimignano

Wystarczy rzut oka na sylwetkę San Gimignano i las zabytkowych, kamiennych wież, aby zrozumieć, dlaczego miasteczko czasami nazywa się średniowiecznym Manhattanem. Dla tych wież i malowniczej urody okolicy ciągną tu tłumy turystów, ale na szczęście miasteczko zachowało swój urok. Jest tu znakomita galeria sztuki, kilka kościołów z pięknymi freskami oraz punkty widokowe na okoliczny, niezapomniany toskański krajobraz.

Piza

Chyba wszyscy znają krzywą wieżę w Pizie, ale wszyscy wiedzą, że jest ona zaledwie jednym elementem pięknego zespołu średniowiecznych budowli. Mało zaś kto jest świadom, że resztę miasta, z powodu ciężkich bombardowań podczas II wojny światowej, wypełnia niestety współczesna zabudowa.

Wiele toskańskich produktów dostępnych jest tylko okresowo. Owoce i warzywa są w sklepach wyłącznie w sezonie, więc nie spodziewajcie się znaleźć winogron wiosną i wiśni jesienią. Niektóre miasta słyną z jakiegoś specjału: Siena z korzennego ciasta panforte, Florencja z wyrobów skórzanych, a Volterra z alabastru. Oczywiście radzimy kupić regionalne produkty spożywcze. Zostawcie też miejsce na wino, ubrania i realizacje włoskich designerów, szczególnie wyposażenie kuchni, z czego słyną Włochy. Wiele sklepów może załatwić przesłanie do domu dużych przedmiotów, takich jak ceramika, meble i antyki.

Dzięki przywiązaniu Toskanii do ziemi, zarówno jedzenie jak i wino w tym regionie są znakomite. Rozliczne, wspaniałe składniki wzbogacają kuchnię, a różnorodne wina nie ustępują wytwarzanym w innych regionach Włoch. Jedzenie jest namiętnością Toskańczyków, którą przybysze mogą z łatwością podzielać. Obiad na zarośniętym bluszczem tarasie czy kolacja pod rozgwieżdżonym, śródziemnomorskim niebem powinny stać się wspomnieniem tak samo cennym, jak najlepsze muzea i galerie.

Potrawy

Kuchnia toskańska w dużej mierze opiera się na tradycji chłopskiej – tak zwanej cucina povera, czyli kuchni ubogich – i pochodzi z czasów, gdy bieda była wielka matka wynalazków kulinarnych.

Obecna kuchnia toskańska oferuje sporo wyszukanych dań, które nie dziwiłyby na stołach restauracji londyńskich, paryskich czy nowojorskich, jednak tu je się wciąż prosto, po wiejsku, ale niezwykle smacznie. Podstawą są szynki, sery, mięsiste warzywa strączkowe, szpinak, gęste zupy, makarony, pikantne salami, mięsa z rusztu, świeże ryby, owoce morza i oczywiście znakomita oliwa z oliwek. Co więcej, większość produktów jest sezonowa i regionalna, pojawia się więc tylko w tej porze roku, która jest dla nich właściwa. Na przykład drobniutkie pędy dzikich szparagów można znaleźć w menu zaledwie przez parę tygodni wiosennych. Potem pojawią się w sklepach czereśnie, później morele, a wreszcie brzoskwinie. Na jesieni przychodzi pora fig, pieczarek prosto z lasu i okrągłych, złotozielonych winogron.

Rytm posiłków

O ile jednak zmieniają się produkty sezonowe, o tyle rytm toskańskich posiłków pozostaje nieodmiennie taki sam. Śniadanie zawsze składa się z kawy i francuskiego rogalika (po włosku una brioche). Obiad i kolacja zaczynają się od przekąsek, czyli antipasti (dosłownie „przed posiłkiem”). Może to być na przykład bruschetta – grzanka z chleba posmarowanego czosnkiem i oliwą z oliwek, na którą kładzie się pomidora albo po prostu soli i pieprzy. Czasami podaje się zestaw szynek i serów, któremu towarzyszy pieczony bez soli chleb lub małe, chrupiące grzanki (crostini) z pastą oliwkową, pasztetem drobiowym lub innymi apetycznymi dodatkami. Nie ma obowiązku zamawiania pełnego, wielodaniowego obiadu. W większości restauracji można zjeść po prostu pierwsze danie i sałatę .W Toskanii rzadziej niż w innych częściach Włoch je się na pierwsze makaron, natomiast często podaje się minestrone (sycąca zupa jarzynowa z szynka), zuppa di fagioli (zupa fasolowa) i powszechnie znana ribollita (dosłownie: „odgrzewana”, gęsta zupa z fasoli i kapusty, którą wielokrotnie odgrzewano w ciągu kilku dni).

Jeśli chodzi o sery, warto spróbować regionalnego sera z owczego mleka (pecorino). Na deser można zjeść oczywiście niezrównane włoskie lody (gelato), ale warto spróbować także regionalnych specjałów, szczególnie sieneńskiego panforte – ciężkiego ciasta z kakao, orzechami i konfiturami, robionego według XIII-wiecznego przepisu.

Napoje

W Toskanii dobrze się jada rano, w południe i wieczorem, dobrze zaś wypić można o dowolnej porze dnia i roku. Niemal w każdym barze i kawiarni podają świetną kawę, od cappuccino czy caffe latte na śniadanie po poobiednie espresso. Świeżo wyciśnięty sok z pomarańczy, cytryny czy grejpfruta (una spremuta) to w szczycie sezonu prawdziwa przyjemność. Pod wieczór rośnie apetyt na któryś z klasycznych włoskich aperitifów, na przykład Campari z wodą sodową, które często podawane jest już zmieszane. Wybór i jakość win jest dobra i stale się polepsza. Chianti, najbardziej znane wino toskańskie, ma wiele odmian. Obecnie dołączyły do niego bardziej ambitne odmiany win czerwonych, zwane „supertoskańskimi”. Znanymi markami są Brunello di Montalcino oraz Vino Nobile di Montepulciano. Po obiedzie odważni mogą spróbować włoskiego digestif, tutaj to grappa – czysty (czasami aromatyzowany) alkohol destylowany ze skórek winogron pozostałych po wyciśnięciu soku na wino. Amaro (dosłownie: „gorzki”) to wzmocnione wino z ziołami i „sekretnymi dodatkami”, które – zdaniem Włochów – wspomaga trawienie.