Kreta

Heraklion

Heraklion to stolica i największe miasto wyspy, a przy tym jedno z największych miast Grecji. Na pierwszy rzut oka może rozczarować, ponieważ wygląda jak zwyczajna metropolia, lecz uważny wędrowiec szybko odkryje jego dyskretny urok. Znajdują się tu liczne ciekawe stanowiska archeologiczne i inne miejsca warte odwiedzenia.

Knossos

Żaden turysta nie wyjedzie z wyspy, nie zwiedziwszy pozostałości pałacu minojskiego w Knossos i nie przyjrzawszy się pozostałym znaleziskom w tym miejscu. Latem to najbardziej popularne stanowisko archeologiczne na Krecie, zaledwie o 5 km oddalone od Heraklionu, jest oblegane przez tysiące zwiedzających.

Malia

Malia to niezwykle ciekawe stanowisko archeologiczne. Ruiny pałacu o wielkim znaczeniu historycznym sąsiadują jednakże z gwarną plażą i niewiele osób rezygnuje z opalania, by odwiedzić teren wykopalisk.

Agios Nikolaos

Agios Nikolaos to jedno z najładniejszych i najpopularniejszych miast na Krecie. Zachowały się tu liczne urokliwe domy, malowniczo położone nad zatoką Mirabello. Dzięki wielu atrakcjom, zlokalizowanym zarówno w samym mieście, jak i w okolicach, Agios Nikolaos jest jednym z najczęściej odwiedzanych miejsc na wyspie, zwłaszcza w okresie letnim.

Elunda

Znana powszechnie jako popularny kreteński kurort, Elunda może pochwalić się również wielowiekową historią. Wysepka Spinalonga dodaje jeszcze uroku i malowniczości okolicy, która kryje wiele drobnych, przyjemnych niespodzianek.

Sitia

Sitia leży na północno-wschodnim wybrzeżu Krety, 129 km od Heraklionu i 64 km od Agios Nikolaos. Rodzinne miasto Myzona i Kornarosa szczyci się swym tradycyjnym charakterem i słynie z bogatej historii, malowniczego nadmorskiego położenia oraz niezwykłego piękna otaczającej je przyrody.

Fajstos

Fajstos było bogatym miastem minojskim, uważanym za drugie pod względem znaczenia po Knossos. Położone jest 50 km na południe od Heraklionu, w pobliżu Matali. Stanowisko archeologiczne o powierzchni blisko 18 000 m² wywiera niezapomniane wrażenie.

Wąwóz Samaria

Wędrówka zaskakującym wąwozem Samaria, najdłuższym wąwozem w Europie, to niezwykłe przeżycie. Jest to jeden z ulubionych celów wycieczek i drugie pod względem popularności miejsce na wyspie. Co roku Samaria przyciąga około pół miliona turystów.

Elafonisi

Na południowo-zachodnim krańcu okręgu Chania znajduje się mały raj na ziemi – wysepka Elafonisi, oddalona od wybrzeża Krety o zaledwie… 100 metrów. Niezwykły krajobraz i przepiękny kolor wody oczarowują każdego, kto tu zawita.

Chania

Turyści po prostu uwielbiają Chanię, największe miasto Krety zachodniej, zaliczane do najpiękniejszych na wyspie. Rzeczywiście, prześliczny port, ciekawe zabytki, ruchliwy targ, malownicze uliczki i bardzo ciekawe muzea wyraźnie ją wyróżniają. Latem przybywają tu niezliczone rzesze turystów, lecz Chania zdołała zachować wyjątkowy urok i dostojeństwo. Miasto jest akurat tak duże, by zapewnić całą niezbędną infrastrukturę, nie tracąc przy tym sympatycznej, ludzkiej skali.

Od północy miasto ograniczone jest bezkresnym błękitem Morza Kreteńskiego, a od południa – ośnieżonymi szczytami masywu Lefka Ori. To połączenie gór i wody niezmiennie urzeka przybyszów. Nie ma lepszego miejsca, by rozkoszować się jogurtem z miodem na śniadanie, pysznym obiadkiem czy romantyczną kolacją o zmierzchu, niż port w Chani.

Retymnon

Retymnon to trzecie co do wielkości miasto na Krecie i kolejne ulubione miejsce zwiedzających. Główne cechy tego jednego z najbardziej autentycznych miast Grecji to doskonała infrastruktura turystyczna oraz szczególna kultura mieszkańców, zaś cały region odznacza się pięknem przyrody, doskonałością plaże i urokiem górskich wiosek.

Proste odżywianie

Do niedawna Kreteńczycy odżywiali się prosto a niezwykle pożywnie: podstawę jadłospisu stanowiły oliwa z oliwek, zaspokajająca około 1/3 dziennego zapotrzebowania energetycznego, zboża, głównie w postaci chleba, oraz warzywa i owoce, a oprócz tego niewielkie ilości sera, mleka, jajek, drobiu i owoców morza oraz nieco czerwonego wina do każdego posiłku. Czerwonego mięsa jedzono niewiele, tylko podczas świąt, gdy zarzynano kozę lub owcę.

Tylko naturalne składniki

Kreteńczycy jedzą to, czego dostarcza im wyspa. W tutejszej kuchni wszystko jest proste, a składniki są wyłącznie naturalne. Zasada ta obowiązuje na całej wyspie, z niewielkimi lokalnymi różnicami w poszczególnych regionach. Dzięki tym zwyczajom żywieniowym, wywodzącym się jeszcze ze starożytności, na Krecie oczekiwana długość życia jest jedną z najwyższych na świecie, a choroby układu krążenia występują niezwykle rzadko.

Przekąski

Przede wszystkim na całej wyspie jada się chorta – wszelkiego rodzaju dziko rosnącą zieleninę, przyrządzaną albo na surowo w postaci sałatek, albo gotowaną i podawaną z dodatkiem miejscowej oliwy i świeżego soku z cytryny. Z kolei słynne kreteńskie dakos to nic innego jak proste, ale pyszne i pożywne połączenie lokalnych produktów: pszennych sucharów, tartych pomidorów, sera feta, oliwy i soli. Na deser podaje się najczęściej domowe wypieki: ciasteczka z serem mitzithra czy kruche ciastka z miodem.

Popularne dania na Krecie

Charakterystycznymi daniami są gemista – nadziewane warzywa, dolmadakia – małe gołąbki ze świeżych liści winogron z ryżem i mięsem, przystawki takie jak kreteńskie suchary z miejscową oliwą z oliwek, pomidorami, świeżym serem i oregano, kalitsunakia z ciasta z nadzieniem z zieleniny lub sera, staka, królik w potrawce, bureki z ciasta warstwowego filo, duszona jagnięcina sfakiano giachni, ciasteczka – nadziewane sfakiani i spiralne kserotigana oraz wiele innych pyszności.

Zioła i oliwa z oliwek

Dania kreteńskie przyprawiane są wspaniałymi ziołami, do deserów dodaje się miód lub melasę, a do wszystkiego podaje się doskonałe miejscowe wina. Mięso nie stanowi istotnego elementu codziennego jadłospisu. Oliwa stanowi podstawę pożywienia Kreteńczyków, jest świetnej jakości i z pierwszego tłoczenia – pozyskiwana na zimno, ze zwykłego wyciśnięcia oliwek, bez żadnych dodatków smakowych, dzięki czemu sprzyja zdrowemu funkcjonowaniu serca i innych narządów.

Wino

Wino, zawsze towarzyszące posiłkom, pochodzi z lokalnych odmian winorośli, w pełni przystosowanych do miejscowych warunków klimatycznych i posiadających silne działanie antyutleniające. Winorośl zaczęto tu uprawiać przed czterema tysiącami lat. Słynna jest oliwa z Apokoronas, z Kisamos i z górskiego Selinos, a także wyborne wina z Kisamos. Pyszne cytrusy uprawia się w Apokoronas i Kidonii, kasztany w Kisamos, a orzeszki na równinie Jeorgiupoli.

Właściwości lecznicze ziół

Rośliny aromatyczne i zioła mają liczne właściwości lecznicze i stosowane są w medycynie naturalnej, jako przyprawy lub do picia w postaci naparów. Podstawowe zioła Krety to mięta, szałwia, mięta polej, lipa, lebiodka kreteńska, rumianek i gojnik (znany jako grecka herbata górska).

Hodowla

Spożycie mleka jest niskie, lecz Kreteńczycy jedzą dużo sera; tutejsze rodzaje to graviera, kefalograviera, kefalotiri, anthotiro, mitzithra i staki. Produkty serowarskie stanowią istotne źródło wapnia i wysokiej wartości białka. Wytwarza się je z mleka kóz i owiec wypasanych na otwartych pastwiskach, żywiących się niemal wyłącznie dziko rosnącymi roślinami i ziołami. Pszczelarstwo opiera się na hodowli pszczół na terenach, gdzie spotyka się liczne rośliny aromatyczne, w tym gatunki endemiczne. Przetwarzanie miodu odbywa się w sposób naturalny, bez użycia niszczących witaminy wysokich temperatur. Z hodowli pszczół słyną górskie wsie Selino i Sfakia, gdzie produkuje się miód najwyższej jakości.

Wieloletnia tradycja

Na Krecie istnieje bardzo długa, skrzętnie podtrzymywana tradycja: gdy kilka osób spotyka się, by coś świętować, z powodu rozpoczęcia pracy, na stypę, na wspólną zabawę czy też z jakiegokolwiek innego powodu, wszyscy piją raki lub tsikudię.